Glista ludzka- ogólna charakterystyka, objawy zakażenia, leczenie oraz profilaktyka.

Glista ludzka (łac. Ascaris lumbricoides hominis) – pasożyt ludzki z rodzaju Ascaris bytujący w jelicie cienkim człowieka. Chorobę przez niego wywoływaną, nazywamy glistnicą. Jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych chorobą pasożytniczych na świecie (ponad 1 mld zarażonych ludzi). Pojawia się najczęściej na kontynencie azjatyckim (ponad 80%) i afrykańskim (34% populacji), ale również i w Polsce (od 1 do 18 %). Pod względem częstości występowania w naszym kraju, glista zajmuje trzecie miejsce po owsiku i włosogłówce.

Ogólna charakterystyka:

Glista ludzka to robak o długości 20-40 cm. Jaja, które wydalane są wraz z kałem zawierają taką formę zarodka, która niezdolna jest do zarażenia. Dopiero po 1,5 miesięcznym rozwoju poza ustrojem nosiciela, w wilgotnej glebie lub w wodzie powstaje larwa, która zdolna jest zakazić człowieka. Glista bytuje w jelicie od 13 do 15 miesięcy. Po tym czasie pasożyt umiera i wydalany jest w raz kałem. W jelicie może przebywać nawet kilkaset glist jednocześnie.

Objawy:

Glista ludzka bytująca w ludzkim jelicie odżywia się częściowo strawionym pokarmem. Jest to dla niej iście komfortowa sytuacja, gdyż wszystko czego potrzebuje do życia znajduje się tuż pod jej nosem i jest tego pod dostatkiem. Pasożyt nie ma więc potrzeby zdradzać swojej obecności. Z tego względu, jeśli nasz organizm jest silny i mamy dość wysoki próg wrażliwości, bardzo trudno jest nam samemu zdiagnozować glistnicę. Najczęściej o tym, że w naszym jelicie bytował nieproszony gość dowiadujemy się, gdy przypadkiem, w naszym stolcu, zauważymy martwy egzemplarz.

Objawy zakażenia glistą ludzką zależą od kilku czynników m.in.: od tego jak silna jest inwazja pasożyta, od kondycji fizycznej osoby zarażonej, ale przede wszystkim od tego na jakim etapie wędrówki przez ludzki organizm znajduje się właśnie pasożyt. Jednak objawy te są tak mało specyficzne, że nie sposób na ich podstawie zdiagnozować owo zarażenie.

Wędrujące larwy mogą wywołać uszkodzenia ścian jelita i wątroby. Najpoważniejsze zmiany powstają w płucach tj.: uszkodzenie pęcherzyków płucnych, połączone z krwawieniami i odczynami zapalnymi. Podczas przedostawania się nicienia przez oskrzela i tchawicę mogą pojawić się trwające kilka godzin pochrząkiwania bądź napadowe kaszle.

Innymi objawami zasiedlenia jelita cienkiego przez glistę ludzką są: pokrzywka, świąd skóry, obrzęk twarzy i dłoni, zapalenie spojówek, łzawienie, suchy kaszel i inne objawy alergiczne. Ponad to, glistnica może powodować różnego rodzaju zaburzenia układu nerwowego m.in.: bezsenność, niespokojny sen, nadmierną pobudliwość nerwową, czy objawy przypominające padaczkę. Liczne badania potwierdziły również, iż dzieci dotknięte glistą ludzką rozwijają się znacznie słabiej i wolniej pod względem fizycznym i umysłowym.

Cykl rozwojowy:

Dorosłe samice, które bytują w jelicie cienkim człowieka potrafią złożyć nawet do 200 tys. jaj dziennie. Następnie jaja te w raz z kałem wydalane są na zewnątrz. Po kilku godzinach w jajach rozwijają się larwy i w takiej postaci czekają na połknięcie przez żywiciela, którym znowu jest człowiek. W ludzkim jelicie wydostają się z osłon jajowych i następnie przebijając ścianki jelit przedostają się do naczyń krwionośnych i rozpoczynają swoją wędrówkę do płuc. Kiedy już dotrą do pęcherzyków płucnych ulegają tam dwukrotnemu linieniu i następnie po osiągnięciu 2 mm długości zaczynają wędrować w górę przez oskrzela i tchawicę do krtani, skąd odruchowo przełknięte, dostają się najpierw do żołądka, a następnie znowu do jelita cienkiego. Po około 2 miesiącach dorastania glista zaczyna się rozmnażać i cały cykl zaczyna się ponownie.

Budowa:

Ciało glisty ludzkiej na obły kształt i bladoróżową barwę. Wzdłuż jej ciała biegną cztery podłużne linie- grzbietowa i brzuszna (cienkie i białe) oraz linie boczne (grubsze, koloru brunatnego). Otwór gębowy pasożyta otoczony jest trzema wargami, które stanowią narząd czepny oraz narząd dotyku. Około 2 mm od przedniego końca ciała, na stronie brzusznej, znajduje się otwór wydalniczy. Mniej więcej w tej samej odległości od tylnego końca ciała, również na stronie brzusznej, mieści się o twór odbytowy. U samców nazywany jest on „stekowym”, ponieważ spełnia on także funkcję otworu płciowego. W przypadku samic ich układ płciowy uchodzi na zewnątrz odrębnym otworem tzw. szparą sromową. Wór skórno-mięśniowy glisty zbudowany jest z elastycznego oskórka, który składa się z różniących się ułożeniem włókienek warstw. Mięśnie rozdzielone są za pomocą wałków hypodermalnych na cztery pasma (dwa po stronie grzbietowej oraz dwa po stronie brzusznej).

Gardziel glisty ludzkiej, do której prowadzi otwór gębowy, jest silnie umięśniona i wysłana grubą warstwą oskórka. Gardziel zaś prowadzi do jelita środkowego, które przechodzi w jelito proste, uchodzące na zewnątrz otworem odbytowym. Ponad to, gardziel otoczona jest pierścieniem nerwowym, który stanowi część układu nerwowego nicienia. Z tegoż pierścienia natomiast, ku przodowi, odchodzi 6 powrózków nerwowych i ku tyłowi- 8 pni nerwowych.

Glista ludzka jest rozdzielnopłciowa. Samce posiadają nieparzyste narządy rozrodcze- przewód wytryskowy, jądro i nasieniowód, natomiast samice parzyste-dwa jajniki, dwa jajowody i dwie macice, które łączą się we wspólną pochwę. Z pośród całej grupy nicieni jelitowych glista przedstawia się najokazalej. Samice, które są dłuższe od samców, mogą osiągać nawet do 40 cm długości i dziennie składają 200 tysięcy jaj.

Zakażenie i zapobieganie:

Zakażenie glistą ludzką najczęściej jest wynikiem nieprzestrzegania zasad higieny osobistej. Brak nawyku mycia rąk (zwłaszcza przed jedzeniem), czy jedzenie niedomytych owoców i warzyw, na których znajdują się fragmenty ziemi stanową duże ryzyko spożycia jaj pasożyta. Ponad to, niebezpieczne jest także picie wody z jeziora, czy stawu. Starajmy się także zadbać o unikanie zanieczyszczania pomieszczeń, przedmiotów codziennego użytku i zabawek przynoszoną z zewnątrz np. na obuwiu ziemią. Jeśli więc nie chcemy ulec zakażeniu glistą ludzką zawsze starajmy się zadbać o minimum higieny i czystości, która to odgrywa zasadniczą rolę w zapobieganiu glistnicy.

Leczenie:

W przypadku zakażenia glistą ludzką stosuje się różnego rodzaju leki przeciwpasożytnicze, takie jak: mebendazol, pyrantel, czy albendazol. Dużą skuteczność wykazują także niektóre domowe sposoby jak i ziołowe mieszanki np.: Para Farm, Paraprotex, czy olejek z oregano. 

Powyższe informacje służą wyłącznie celom informacyjnym i w żadnym przypadku nie zastąpią porady lekarskiej!